Haaienbescherming is nodig
De aanwezigheid van haaien rondom de Caribische eilanden van het Nederlandse Koninkrijk is in de laatste jaren sterk verminderd. Volgens experts komen er nog 33 haaiensoorten voor, waaronder tijgerhaaien, hamerhaaien en adelaarsroggen, maar een derde van hiervan is kwetsbaar voor uitsterving. Nog een derde is bijna bedreigd en al vier soorten zijn momenteel ernstig bedreigd met uitsterven. Dit is een direct gevolg van over exploitatie en het verdwijnen van geschikt habitat.
Omdat veel haaien topjagers zijn en daarmee een belangrijke schakel in het reguleren van de structuur en soortensamenstelling in het ecosysteem, is hun aanwezigheid een directe indicator van de ecologische staat van het mariene ecosysteem. En daarbij vormt de aanwezigheid van grote karakteristieke haaiensoorten ook een waardevolle bron van inkomen voor eilandbewoners in de vorm van duiktoerisme.
Haaien zijn kraakbeenvissen, maar lijken qua biologische kenmerken meer op grote zoogdieren, dan op andere vissen. Doordat ze langzaam groeien, op late leeftijd geslachtsrijp zijn en relatief weinig jongen produceren, groeien populaties langzaam en herstellen zij slecht van visserijdruk. Een voorbeeld hiervan is de walvishaai, de grootste vissoort ter wereld, die pas geslachtsrijp wordt na 30 jaar en wel 100 jaar oud kan worden. Of de doornhaai, die haar pups bijna twee jaar draagt tijdens de zwangerschap, de mantarot die per keer slechts een of twee jongen werpt, of de reuzehaai, die tot wel 50 jaar oud kan worden. Door hun bijzondere eigenschappen moeten haaien beheerd en beschermd worden vanuit een voorzorgsprincipe. Alleen daarmee kan een duurzame visserij mogelijk gemaakt worden en kunnen cruciale leefgebieden worden beschermd, waar haaien zich veilig kunnen voeden en voortplanten.
Naar schatting worden er 100 miljoen haaien per jaar gedood. De belangrijkste drijfveer achter deze haaienvangst is de vraag naar haaienvinnen, het ingrediënt van de Aziatische delicatesse haaienvinnensoep. Bij illegale haaienvangst wordt vaak alleen hun vinnen afgesneden en wordt de rest van het dier (levend) teruggeworpen in het water. Van de 591 haaien- en roggensoorten die de International Union for the Conservation of Nature (IUCN) heeft beoordeeld is 21 procent momenteel wereldwijd bedreigd met uitsterven en nog eens 18% staat op de rand hiervan. Daarnaast is 35% van de soorten data deficiënt, wat wil zeggen dat er niet genoeg informatie over de biologie, omvang en verspreiding van populaties bekend is om ze te beoordelen.
- Disclaimer: De term °haai° wordt gebruikt voor het omschrijven van haaien en roggen, tenzij anders gespecificeerd.
