De Sint Maarten Nature Foundation, partner binnen het Save Our Sharks project dat zich inzet voor haaien in het Nederlands-Caribisch gebied, heeft ontdekt dat een groot deel van de vis die wordt verkocht op het eiland, haai bevat. Dit kwam naar voren na genetisch onderzoek in samenwerking met het Smithsonian Instituut uit Washington DC. Gerechten uit restaurants, supermarkten en winkels werden getest om te zien of ze haaienvlees bevatten. In veel van de geteste producten zat, anders dan het label deed vermoeden, inderdaad haaienvlees; regelmatig van soorten die bedreigd worden. Save Our Sharks heeft reden aan te nemen dat dit ook op andere plekken in de wereld, waaronder Nederland, aan de orde kan zijn. Het eten van haaienvlees kan een nadelig effect hebben op de gezondheid.
Producten als fish & chips, zoutvis, vissoep en zwaardvis testten positief op de aanwezigheid van haaienvlees. Deze gerechten en producten bevatten bijvoorbeeld blauwe haai, kortvin-makreelhaai, zijdehaai en grootoog-voshaai. De laatste drie soorten zijn opgenomen in bijlage II van de Convention on the International Trade in Endangered Species. (CITES). Dat betekent dat internationale handel van deze soorten gereguleerd moet worden om te voorkomen dat de handel hun voortbestaan niet verder in gevaar brengt. Internationale handel is dus verboden zonder exportvergunning. De geteste producten waren geïmporteerd en komen vermoedelijk voor het overgrote deel uit Azië. De daar nog steeds aanwezige haaienvinnenindustrie zorgt ervoor dat er veel haaienvlees als bijvangst wordt verhandeld.
Haaien slaan gifstoffen op in hun lever en vlees en het is bekend dat hun vlees een van de hoogste gehaltes bevat van de gifstof methylkwik, dat vooral erg schadelijk is voor zwangere vrouwen en kleine kinderen. Zelfs een kleine hoeveelheid haaienvlees kan al een schadelijke hoeveelheid gifstoffen bevatten. Vanwege de belangrijke rol van Sint Maarten als toeristische trekpleister in de regio zijn de resultaten zorgwekkend. In de verschillende restaurants op het eiland worden grote hoeveelheden vis geserveerd. Uit het onderzoek blijkt dat ook vis die direct wordt verkocht aan consumenten vaak verkeerd wordt gelabeld. Toeristen krijgen dus mogelijk een bedreigde diersoort geserveerd, die bovendien gevaarlijk kan zijn voor de gezondheid.
Irene Kingma, projectleider Nederland van Save Our Sharks: “Het onderzoek toont aan dat ook op plekken waar haaien goed beschermd worden, er mogelijk bedreigde soorten worden verhandeld. Dat geeft ons te denken dat dit ook op de andere eilanden en mogelijk in Nederland gebeurt. Save Our Sharks wil dit onderzoek dan ook uitrollen naar andere regio’s in de Cariben en daarbuiten. Om zeker te zijn dat je duurzame producten koopt of eet moet er zicht zijn op de hele handelsketen. Veel van de restauranthouders waren zich er zelf niet van bewust dat ze geen zwaardvis, maar haai verkochten.”
Mensen en hun handelen zijn de voornaamste oorzaak voor de sterke afname van haaien. Wereldwijd is nu een kwart van alle haaiensoorten met uitsterven bedreigd. Jaarlijks worden er 100 miljoen haaien gedood in de visserij. Haaien zijn belangrijk voor het ecosysteem, omdat zij als grote jagers de natuurlijke balans bewaken. De sterke afname van haaien kan dus onvoorspelbare gevolgen hebben voor de koraalriffen en alles wat daarvan afhankelijk is, zoals de visserij en duik- en strandtoerisme.
