Haaien worden nog vaak gezien als levensgevaarlijke dieren. Dat imago is onterecht, want met gemiddeld minder dan 60 slachtoffers per jaar, waarvan minder dan tien dodelijk, laat de haai andere dieren als de mug, het nijlpaard en zelfs de koe ver achter zich. Media springen echter graag meteen bovenop een zeldzame aanval en de vele Hollywoodfilms waarin de haai als bloeddorstige killer wordt neergezet helpen hen ook niet. Dat haaien onmisbaar zijn voor het gezond houden van oceanen en koraalriffen weet ook niet iedereen. Een kwart van de haaiensoorten wereldwijd wordt bedreigd met uitsterven. Om het imago van haaien te herstellen en om zorg te dragen voor een goede bescherming in de wateren van het Nederlands Koninkrijk is de Save Our Sharks campagne gestart. In opdracht van Save Our Sharks deden studenten Kust- en Zeemanagement van de Hogeschool van Hall Larenstein een onderzoek onder 300 Nederlanders. Hoe groot is onze kennis van haaien?
Imagoprobleem
Van de ondervraagden onderschrijft 88% dat haaien een imagoprobleem hebben. Zij vinden dat er een verkeerd beeld van haaien wordt geschetst in de media. Toch is bijna de helft (47%) van de ondervraagden van mening dat haaien weldegelijk gevaarlijk zijn voor mensen. Het is bij mensen bekend dat het nijlpaard jaarlijks meer dodelijke slachtoffers maakt dan de haai. Maar volgens de ondervraagden zouden haaien toch verantwoordelijk zijn voor meer dodelijke slachtoffers dan bijvoorbeeld de koe en het hert, die beiden tientallen dodelijke slachtoffers per jaar maken. Haaien veroorzaken er jaarlijks 5 tot 10. Het merendeel (75%) van de respondenten denkt wel terecht dat beren gevaarlijker zijn voor wandelaars dan haaien voor zwemmers.
Watervrees
De angst voor een haai die ineens opduikt uit de diepte zit er bij Nederlanders ook goed in. Zo geeft 61% aan liever niet te gaan zwemmen op plekken waar haaien voorkomen. Dat haaien ook in onze Noordzee voorkomen is bij veel van hen kennelijk niet bekend, aangezien 55% van hen zegt wel in de Noordzee te zwemmen. Deze, overigens geheel onschuldige haaiensoorten, zwemmen veelvuldig voor de Nederlandse kust en ook in de Oosterschelde en andere estuaria van de Noordzee komen diverse soorten voor terwijl daar ook graag wordt gerecreëerd. Slechts 15% mijdt vakantiebestemmingen mijden waarvan bekend is dat er haaien voorkomen.
Haaienvinnensoep
Bescherming van de haai wordt, ondanks de indicaties van angst, zeer noodzakelijk gevonden. Driekwart van de respondenten is van mening dat zeereservaten en beperkende visserijmaatregelen een effectief middel zouden zijn om haaien beter te beschermen. Bijna iedereen (97%) is voor een verbod op ontvinnen en slechts 5% bestelt nog weleens haaienvinnensoep in een restaurant.
“Natuurlijk is het goed nieuws dat zo’n overweldigend deel van de ondervraagden haaienbescherming steunt” zegt Irene Kingma, projectleider Save Our Sharks voor Nederland. “We zien aan de uitkomsten echter ook dat educatie over haaien belangrijk blijft, zodat mensen een reëel beeld krijgen van haaien en hun gevaar voor mensen.“
Bekijk enkele van de resultaten hieronder:
