Bioloog Freek Vonk is op de Bahama’s tijdens het maken van een documentaire over haaien in zijn arm gebeten door een Caribische rifhaai. Vonk is overgebracht naar het ziekenhuis in Miami, waar hij honderd hechtingen in zijn arm kreeg. Maar hij maakt het nu goed, zo stelt hij op zijn Facebookpagina. Save Our Sharks, de campagne die zich inzet voor betere bescherming van haaien in het Caribisch gebied, is geschrokken van de beet.
Een beet door een haai tijdens het duiken komt niet vaak voor. Haaien zijn van nature schuw en ze laten zich niet gauw zien als er niet wordt bijgevoerd, maar juist dat bijvoeren brengt risico’s met zich mee. Irene Kingma, projectleider Save Our Sharks in Nederland: “Voeren is op de meeste plaatsen waar haaien voorkomen verboden. Maar er bestaan wel andere manieren om haaien te lokken. Bijvoorbeeld door alleen het gebruiken van geur in het water, zodat de haaien op veilige afstand van de duikers blijven. Maar handhaving blijft een probleem. Daar gaat het vaak mis en dan wordt het gevaarlijk, want je verkeert in een ongecontroleerde situatie met potentieel gevaarlijke roofdieren.”
De Bahama’s zijn een bekende locatie om met haaien te duiken en dagelijks gaan er velen mensen het water in om hier grote haaiensoorten te zien. Volgens Vonk was het ongeluk het gevolg van een ongelukkige samenloop van omstandigheden en was hij op pad met medewerkers van het Shark Lab, een van de bekendste haaienonderzoekscentra ter wereld. Caribische rifhaaien staan bovendien te boek als ongevaarlijk voor mensen.
Guido Leurs is haaienonderzoeker en betrokken bij Save Our Sharks. Hij heeft ervaring met het duiken met haaien in de Bahama’s: “Situaties met Caribische rifhaaien kunnen snel gevaarlijk worden als de haaien geconditioneerd worden door bijvoeren en lokken vanuit een boot. Dit wordt door veel toeristische bedrijven op die plek gedaan, waardoor de haaien het geluid van een boot koppelen aan het krijgen van voer. Ik ben zelf op de plek geweest en heb een onderzoeksduik moeten afbreken, de haaien kwamen al op het geluid van onze boot af. Toen ik mijn duikvin in het water deed werd er meteen in gebeten en dus hebben we van de duik afgezien. Bij de Caribische rifhaaien wordt dit misschien versterkt doordat ze in grote aantallen daar rondom één bepaalde rots voorkomen en dus ook onderlinge competitie hebben om het voer. De haaien moeten dus alle prikkels die wijzen naar een potentiële voedselbron zo snel mogelijk onderzoeken, want anders gaat er een andere haai mee vandoor. Als je dit weet van deze haaien en deze locatie, is het een situatie die erg gevaarlijk kan zijn.”
Het duiken met haaien staat voor veel duikers op hun wenslijst en de mensen die het hebben gedaan geven aan dat het een onvergetelijke ervaring is. Uit recent onderzoek van Save Our Sharks blijkt dan ook dat bijna twee-derde van de duikenthousiastelingen graag haaien zouden zien bij het duiken. En zolang je dit doet volgens verantwoordelijke richtlijnen is er niets te vrezen. Een goed voorbeeld hiervan vindt je bijvoorbeeld op de website van Sustainable Shark Diving.
