De BRUV studies van Wageningen Marine Research op de Saba Bank, Saba, Sint Eustatius en Sint Maarten zijn inmiddels afgerond en de onderwatercamera’s zijn overgebracht naar Curaçao. Hier zullen twee studenten van de Hogeschool van Hall Larenstein, Adrian Reid Navarro en Tom van Ee, onder leiding van projectleider Martin de Graaf, de BRUVs gebruiken om de haaienpopulaties van Curaçao in kaart te brengen. Tijdens dit onderzoek worden de onderwatercamera’s met een boot van het onderzoeksstation CARMABI meegenomen op zee waar ze vervolgens naar de bodem worden gezakt. De video’s die hierbij verkregen worden zullen later geanalyseerd worden op de aanwezigheid van haaien. Dit klinkt gemakkelijker dan het daadwerkelijk is, dus hieronder een kleine uitleg van wat er allemaal bij het BRUV onderzoek op Curaçao komt kijken.
Voordat er ook maar aan gedacht kan worden om camera’s op de zeebodem rond Curaçao te kunnen plaatsen, moet er eerst een plan van aanpak geschreven worden. Hierin wordt bepaald waar de camera geplaatst worden en hoeveel plekken er aangedaan worden. De omgevingsfactoren zoals diepte, het soort rif en ruigheid van de zee hebben hier onder meer invloed op. Voor Curaçao is bijvoorbeeld besloten om niet de noordkust mee te nemen in het onderzoek, omdat deze kant van eiland bijna continu blootgesteld wordt aan harde wind en hoge golven en daardoor moeilijk bereikbaar is per boot. Ook is het van belang om vooraf goed te bepalen waar je de camera laat zakken en hoeveel touw je aan de BRUV bevestigt. Het rif direct rond het eiland zakt al heel snel van 10-15 meter naar 60 meter diepte en voor je het weet heeft het touw niet de juiste afmetingen voor de locatie.
Wanneer het plan van aanpak geschreven is, is het tijd voor de kalibratie van de camerasystemen. Deze kalibratie zorgt ervoor dat de stereocamera’s de lengtes van de haaien precies kunnen bepalen. Een metalen kubus, uitgerust met reflecterende stippen op vaste afstanden van elkaar, wordt in verschillende posities voor de camera’s gehouden, zodat alle mogelijke posities en groottes van de haai voor de camera worden gesimuleerd. Dit alles gebeurt bij voorkeur in een helder zwembad op een zonnige dag. Met behulp van speciale software wordt vervolgens een bestand gemaakt wat gebruikt wordt voor verdere lengteanalyses van de haaien.
Na de succesvolle kalibratie is het tijd om vis te verzamelen wat als aas gebruikt worden. Lokale vissers worden gevraagd naar visresten die ze zelf niet kunnen gebruiken, vaak zijn dit vissenkoppen en -staarten. Wanneer er vervolgens een boot met kapitein beschikbaar is en het weer meewerkt, kan er uitgevaren worden voor het onderzoek. Op de vooraf bepaalde locaties worden de BRUVs op de bodem geplaatst en dan is het minimaal een uur wachten tot ze weer opgehaald kunnen worden. Dit is fysiek een erg intensief proces omdat een BRUV frame met camera’s al snel meer dan 20 kg weegt en deze handmatig van soms grote diepte omhoog getrokken moet worden. Wanneer de camerasystemen weer op de boot gebracht zijn, is het tijd om de geheugenkaarten en eventueel accu’s van de camera’s te vervangen. Vervolgens wordt het hele proces tot vier keer toe herhaald. Na een lange dag op zee worden de gemaakte video’s overgezet op een computer, worden de geheugenkaarten leeg gemaakt en de accu’s opgeladen. Op de dagen dat er niet uitgevaren kan worden, worden de video’s van haaien en roggen en hun lengtes geanalyseerd met gespecialiseerde software.
Tot dusver zijn er 15 video’s aan de westkant van het eiland gemaakt in het ondiepe gedeelte en zijn de BRUVs bezocht door veel vissen, een paar roggen en een enkele schildpad. De verwachting is dat wanneer de studenten de camera’s op diepere locaties rond Curaçao plaatsen, er ook haaien gezien gaan worden. De noord- en zuidkust van het eiland staan ook op het programma; hier worden ook in het ondiepe water met regelmaat haaien gezien.
Door Twan Stoffers
