De afgelopen weken heeft Save Our Sharks projectmedewerker Linda een serie gepost met tien redenen waarom je van haaien moet gaan houden. Na reden één, twee, drie, vier, vijf, zes en zeven, gaat nummer acht over een motivatie die veel mensen wel snappen:
“Haaien kunnen serieus geld waard zijn.”
Haaienbeschermingscampagnes gebruiken wel eens de slogan “Haaien zijn levend meer waard dan dood“. Hierbij verwijzen zij naar de inkomsten die kunnen worden gehaald uit duiktoerisme. Als marien bioloog en algehele oceaanliefhebber vind ik natuurlijk sowieso dat levende haaien veel meer waard zijn, maar het hebben van harde cijfers helpt wel bij het maken van mijn punt. Haaien kunnen op twee manieren geld opleveren: door dood verkocht te worden of levend tentoongesteld te worden. De eerste optie levert in de meeste gevallen een relatief kleine hoeveelheid geld op, aangezien haaienvlees meestal niet bepaald hoogwaardig is. Niet allerminst omdat het snel bederft en het vlees van bepaalde soorten een zeer sterk heftige smaak blijkt te hebben. Haaienvinnen en de kieuwplaten van mantaroggen daarentegen zijn nog steeds zeer waardevolle goederen.
De wereldwijde haaienduikindustrie vindt plaats in 29 verschillende landen met bijna 400 verschillende exploitanten. Duikers blijken zeer bereid om lange afstanden te vliegen en veel geld te besteden om de haaien in hun natuurlijke habitat te kunnen zien. De meest geschikte plaatsen voor haaientoerisme zijn de plaatsen waar haaien binnen een klein gebied blijven, zoals verschillende rifhaaien, of plekken waar het goed voorspelbaar is wanneer de haaien er zullen zijn, zoals met de walvishaaien en mantaroggen in Mexico. Op deze plekken kunnen mensen geld verdienen door duikreizen met haaien aan te bieden, door geld te rekenen voor het schieten van natuurbeelden voor film en televisie en door geld te vragen voor onderzoeks- en natuurbeschermingsactiviteiten.
Op plaatsen waar nu nog geld wordt verdiend met haaienvissen worden er pogingen gedaan om het beleid onder de lokale bevolking te veranderen en het systeem om te zetten in een economie gebaseerd op toerisme. In Indonesië bijvoorbeeld, is de handel in de kieuwplaten van mantaroggen één van de enige dingen die de lokale bevolking voorziet in hun levensonderhoud. Maar studies uitgevoerd door WildAid, de Manta Trust en Shark Savers schatten dat ecotoerisme met mantaroggen tot $ 140 miljoen dollars zou kunnen opleveren, waarvan 15 miljoen dollar alleen al in Indonesië. Helaas worden deze zelfde populaties van mantaroggen nu ernstig bedreigd door gerichte visserij, die in vergelijking slechts $ 400.000 per jaar oplevert. En al is de overgang van visser naar duikgids niet gemakkelijk, voorbeelden uit plekken als de Bahama’s laten zien dat het zeker mogelijk is. Het haaientoerisme is daar ondertussen gebruikelijk en de visserij is hier al jaren verbannen. De Bahamaanse duikindustrie genereert bijna € 109 miljoen per jaar, waarvan 99 procent voortkomt uit het haaienduiken.
Zelf meer lezen over het onderwerp?
- Haas et al. (2017) The contemporary economic value of elasmobranchs in The Bahamas: Reaping the rewards of 25 years of stewardship and conservation.
- Gallagher and Hammerschlag (2011) Global shark currency: the distribution, frequency, and economic value of shark ecotourism
- Cisneros-Montemayor et al. (2013) Global economic value of shark ecotourism: implications for conservation
Door Linda Planthof
