Veelgestelde vragen petitie
Waarom moeten we haaien beschermen?
Als grote roofdieren dragen haaien bij aan de gezondheid van de oceaan door de hoeveelheid van dieren onder hen in de voedselketen te reguleren. De aanwezigheid van diverse en grote haaienpopulaties geeft aan dat een ecosysteem gebalanceerd en gezond is. En daarbij is de aanwezigheid van grote en indrukwekkende zeedieren als haaien en roggen een grote aantrekking voor duiktoerisme. Het is berekend dat de waarde van een enkele rifhaai kan oplopen tot 5 miljoen in inkomsten van toerisme.
Waarom zijn haaien kwetsbaar?
Haaien zijn vissen, maar toch lijken zij biologisch meer op grote zeezoogdieren (walvissen en dolfijnen) dan op andere vissen. In het algemeen groeien haaien langzaam, worden zij laat geslachtsrijp en krijgen zij relatief weinig nakomelingen. En veel soorten zijn ook nog eens levendbarend, in plaats van dat zij eieren leggen, zoals de meeste vissen. Haaienpopulaties groeien dus heel langzaam, waardoor zij ook maar langzaam kunnen herstellen van visserijdruk en dus kwetsbaar zijn voor overbevissing.
Hoe staat het met haaien wereldwijd?
Per jaar worden er maar liefst 100 miljoen haaien gedood in de visserij. De dieren worden niet alleen gevangen voor hun vlees, maar er is nog steeds een grote vraag naar haaienvinnen, die gebruikt worden in de Aziatische keuken voor haaienvinnensoep. Dit heeft geleid tot het “ontvinnen” van haaien, een praktijk waarbij de vinnen van de haai op zee worden afgesneden en het dier zonder zijn vinnen terug wordt gegooid in het water. Van de 591 haaiensoorten die door wetenschappers van de IUCN zijn bekeken wordt 21% momenteel bedreigd met uitsterven. Voor nog eens 35% is niet genoeg informatie bekend om hun status te bepalen. In de Caribische Zee wordt een derde van de soorten gecategoriseerd als Kwetsbaar voor uitsterving en nog een derde staat op de rand hiervan. En vier soorten, de grote hamerhaai, de geschulpte hamerhaai, voshaai en zaagvis zijn al bedreigd met uitsterven.
Hoe kun jij helpen?
Door het tekenen van de petitie kun jij het verschil maken. Alle handtekeningen zullen worden overhandigd aan de minister en andere gekozen bestuurders en zij zullen hiermee gevraagd worden om actie te ondernemen voor het beschermen van haaien in onze wateren.
Waar vragen we om met de petitie?
In de petitie vragen we naar drie belangrijke pijlers in de haaienbescherming:
- Een verbod voor het ontvinnen van haaien in Nederlands-Caribische water en beperking van de handel in haaienvinnen en andere haaienproducten;
- Implementatie van beschermingsmaatregelen voor alle haaien- en roggensoorten in de wateren van het Nederlands Koninkrijk;
- Aanmoediging van grensoverschrijdend beheer van soorten in de gehele Caribische regio door het vastleggen van kwetsbare en bedreigde haaien- en roggensoorten in het SPAW-protocol.
Is het ontvinnen van haaien niet al verboden?
Het ontvinnen van haaien gebeurt wanneer een haaienvin op zee wordt afgesneden en de rest van de haai wordt teruggegooid. Dit is niet alleen een gruwelijke praktijk, het is ook een hele on-duurzame vismethode. Momenteel is er geen verbod op het ontvinnen van haaien in Aruba, Curaçao, Saba en Sint Eustatius en er zijn al even weinig restricties op de verkoop van haaienproducten. Op Bonaire is het vangen van haaien verboden, maar hierop is weinig tot geen handhaving. Op Sint Maarten is het verboden om haaien te vangen en dit wordt ook gehandhaafd, maar de verkoop van haaienproducten is nog wel toegestaan.
Is er nog geen lokaal beheer?
Door het verklaren van het Yarari reservaat heeft de Nederlandse overheid
zichzelf toegelegd op behoud en beheer van haaien op Saba en Bonaire. De volgende stap is nu op beheersmaatregelen te ontwikkelen in samenwerking met lokale en regionale betrokkenen. De komende jaren zal het niveau van bescherming verbeteren terwijl de maatregelen worden ingevoerd. Publieke steun is belangrijk voor dit het slagen van dit proces. Verder hopen we dat St. Eustatius zich ook nog bij de andere twee BES-eilanden wilt voegen op de voorgrond van haaienbescherming in de Cariben.
Op Sint Maarten zijn alle haaien beschermd voor een periode van tien jaar en door de druk vanuit het publiek hopen we de bescherming op te schroeven en het verbod op haaienvisserij op Sint Maarten permanent te laten verlengen.
Op Curaçao is nog geen beschermend beheer voor haaien aanwezig en door de petitie hopen wij beleidsmakers te overtuigen dat er wel publieke steun is voor haaienbescherming op het eiland. Op deze manier hopen wij hen over te halen om beheersmaatregelen in te voeren.
Internationale afstemming (SPAW benoeming)
Haaien storen zich niet aan grenzen en veel soorten zwemmen over grote afstanden door de zeeën van verschillende landen. Effectieve bescherming van kwetsbare en bedreigde soorten moet daarom worden ontwikkeld op breder Caribisch niveau. Dit kan worden gedaan door middel van het internationale SPAW (Special Protection for Areas and Wildlife) protocol. Logische kandidaten voor benoeming op het SPAW protocol zijn soorten die ook al benoemd zijn in Bijlage I en II van de Convention on International Trade in Endangered Species (CITES), aangezien hiervoor al afspraken zijn voor internationale bescherming. Deze soorten zijn de walvishaai, zaagvis, hamerhaaien, mantaroggen en oceanische witpunthaai. Verder kunnen de voshaai, zijdehaai, duivelsroggen en Caribische rifhaai ook worden overwogen, omdat zij ook hard achteruit gaan in het Caribisch gebied.
